Eise Eisinga Planetarium
Aan het plafond van de woonkamer van een prachtig grachtenhuis in Franeker bevindt zich het oudste nog werkende planetarium ter wereld. Dit nauwkeurig bewegend model van het zonnestelsel werd tussen 1774 en 1781 gebouwd door de Friese wolkammer Eise Eisinga.
In de voormalige werkplaats van Eise Eisinga kunt u kennismaken met zijn beroep als wolkammer. Sterrenkunde en wiskunde waren slechts zijn hobby. Op basis van zelfstudie schreef hij al op 15-jarige leeftijd een wiskundeboek. Twee jaar later rondde hij een sterrenkundeboek af.
Tot op de dag van vandaag toont het Planetarium de actuele stand van de planeten. De planeten van het Planetarium bewegen namelijk in dezelfde tijd rond de zon als de echte planeten: Mercurius bijvoorbeeld in 88 dagen, de aarde in een jaar en Saturnus zelfs in meer dan 29 jaar!
Het planetarium loopt door middel van een indrukwekkend raderwerk van houten hoepels en schijven, met 6.000 handgesmede spijkers als tanden. Een slingerklok en negen gewichten drijven dit geheel aan.
Maar het Eise Eisinga Planetarium is méér dan een planetarium. Het is tevens een museum dat een uitgebreide verzameling van historische astronomische instrumenten herbergt en dat aandacht schenkt aan de moderne sterrenkunde. Er is bovendien een filmzaal waar doorlopend documentaires vertoond worden.